مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد

یکی مسائلی که در تاریخ اسلام و به خصوص مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد در جریان کربلا نقش انحرافی جاری ساختن نموده است، باور به جبر بود. بنی امیه با تظاهر به دینداری و با رخ ای مذهبی و گم راه کردن عقاید عموم، مدرسه جبرگرایی را مطرح و بر آنها حکومت کردند. در واقع جبرگرایی که معاویه مبتکر آن بود،  آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد حمایت کننده فکری دستگاه یزید بود. هنگامی قدمت بن سعد در ارتباط با کمپانی در قتل امام حسین(ع) آیتم اعتراض قرار گرفت، اعلام‌کرد: «این شغل از جانب پروردگار مقدر گردیده بود».[14] هنگامی عایشه از معاویه انگیزه جانشینی یزید را پرسید، وی اذعان کرد: «خلافت یزید قضا و حکم الهی میباشد و بندگان آفریدگار حق دخالت در آن را ندارند».[15]

قیام امام حسین(ع) در قبال انحرافات زشت بنی امیه و سخنرانی های روشنگر آن حضرت در عیب گیری از اخلاق و رفتار آن ها و تأکید بر ناخرسندی خدای متعال از چنان رفتارهایی، مثال مشهوری از موضع گیری های انتقادی امامان شیعه: در صحنه اجتماع میباشد. امام سجاد رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد (ع) با صراحت و قاطعیت جبرگرایی را رد کرد؛ چنان که زمانی عبیدالله در مجلس ابن زیاد در کوفه به امام اظهار کرد: «مگر آفریدگار علی بن الحسین را نکشت؟». حضرت در پاسخ وی فرمود: «برادری داشتم به اسم علی[16] که عموم اورا کشتند». همینطور زمانی یزید شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد کشته شدن امام حسین(ع) را مشیت و فعالیت معبود معرفی کرد، حضرت فرمود: «پدرم را عموم کشتند، خیر معبود».[17]

2. تقابل با حکم دهنده جائر
قرآن کریم ومهربان درباره حکم کننده جائری زیرا فرعون اینگونه فرموده میباشد: «فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ».[18] فرعون با شستوشوی مغزی قبیله خویش در مصر، آنها‌را مدل و تهی مغز کرد تا قدرت تهیه کردن جزم علمی و اراده عملی نداشته باشند. آن‌گاه بر آن‌ها مسلط شد. آفریدگار در‌این آیه نفرمود عموم مصر فرمانبردار فرعون بودند، چون اشخاص جامعه به راحتی پایین توشه ستم نمی فرآیند، بلکه فرمود زیرا آن‌ها بیخرد گردیده بودند، پایین توشه اجبار رفتند.[19]

در زمان پس از رحلت فرستاده گرامی اسلام(ص)، معاویه ۲۲ سال حکم دهنده مقتدر حیطه شامات و ۲۰ سال با تیتر قاضی در کشور های عالم اسلام حکمرانی و اسلام اموی را جایگزین اسلام نبوی کرد. مثلا تحریف های معاویه در اسلام، این بود که اطاعت از قاضی را تحت عنوان اساسی از اصول آیین معرفی کرد و اکثری را مخلوق فرمانبردار خویش ایجاد کرد. راءس حکومت معاویه، شام بود و مسلمان ها این حوزه‌ اسلام را از معاویه فرا گرفته بودند و در اطاعت از حکم کننده مانندی نداشتند؛[20] مثلا معاویه در روز چهارشنبه با آن‌ها نماز آدینه گزارد[21] و کسی لب به اعتراض نگشود. وی آخر و عاقبت فرزندش را جانشین خویش کرد و از عموم بیعت گرفت.[22] امام حسین(ع) برای خنثی کردن ترفند یزید در وجوب اطاعت از حکم دهنده فرصت، با نقل عهد و پیمان از نبی گرامی اسلام (ص)، ملاک و میزان را مشخص و معلوم کرد. بر این پایه حضرت در یکی‌از منازلِ دربینِ رویه ایستاد و اینگونه خطبه خواند:

أَن رَسُولَ اللَّه قَدْ قَالَ فِی حَیاتِهِ مَنْ رَأَی سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرُمِ اللَّهِ نَاکثاً لِعهْدِ اللَّه مُخَالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ یعْمَلُ فِی عِبَادِ اللَّهِ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ ثُمَّ لَمْ یغیرْ بقَوْلٍ وَ لَا فعْلٍ کانَ حَقِیقاً عَلَی اللَّهِ أَنْ یدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ؛[23] رسول خداوند فرموده میباشد: هر که زمامداری ستمگر را ببیند که حرام خداوند را حلال می سازد و عهدش را می‌شکند و با سنت نبی(ص) مخالفت می ورزد و فی مابین بندگان خداوند بر پایه ی گناه و تجاوز شغل می نماید، اما در مقابل وی با کار یا این که گفتار اظهار مخالفت ننماید، بر خدا میباشد که او‌را با به عبارتی ظالم در دوزخ و جهنم اندازد.

مسجد؛ در روایات اسلامی و همچنین در میان مسلمانها، دارای جایگاهی رفیع است. نوع نگاه به مسجد می تواند از زوایای مختلفی باشد که طبیعتاً هر نگاه، اثر خاص به خود را داراست. در‌این مختصر به طریق حضور در مسجد به یار اثرها آن بیان میگردد.

1. مسجد؛ خانه پروردگار و محلی برای عبادت
مسجد به عنوان مکانی مقدس بر روی زمین که دارای رده ویژه‌ای بوده و در حدیث قدسی آمده که آفریدگار مساجد را خانه‌های خود در روی زمین دانسته میباشد: «مساجد زمین، خانه‏هاى من است، که براى آسمانیان میدرخشد، چنان‌که ستارگان براى اهل زمین میدرخشد، خوش به حال آن‌کس که مساجد خانه او است [و همیشه در مسجد است بنابر این، عبادت در مسجد نیز از عبادت درهرمکان دیگری بلندتر خواهد بود. با این نگاه، مسجد می تواند اثرها فردی و اجتماعی بالایی داشته باشد که در تحت به آنان می پردازیم:
الف. اثرات فردی
بر طبق روایات، ‌خداوند در مسجد، صاحب خانه بشر می باشد: «خوشا به فعلا عبد و بنده‏اى که در خانه خود وضو می‌سازد و در خانه من من را زیارت می‌نماید، بدان که بر زیارت‌شونده است که زائر خود را گرامى دارااست. آنها که در تاریکى به مساجد روى می آورند در قیامت به آنها روشنایی بسیار داده خواهد شد» و همان‌گونه که اکرام و احترام به میهمان طبیعی است، می‌اقتدار انتظار داشت که معبود نیز امتیازاتی را برای میهمانان خود در لحاظ بگیرد. در روایات امتیازاتی را برای شخصی که در مسجد حاضر باشد، در نظر گرفته شد‌ه‌هست؛ رسول(ص) فرمود:
«هنگامی که مؤمن با پای راست وارد مسجد میشود، ملائکه ندا می دهند که معبود تو را داد و وقتی که از مسجد خارج می شود، در حالی‌که پای چپ خود را بیرون می گذارد؛ ملائکه می‌گویند معبود تورا نگهداری خواهد کرد و نیازهایت برآورده شود و پردیس را برای تو قرار خواهد اعطا کرد».
«کسی که وارد مسجد شده، از آن‌جا خارج نمی شود، مگر این‌که یک کدام از این سه امتیاز را به دست می آورد: 1. دعایی که خدا بوسیله آن دعا او را وارد فردوس می‌کند. 2. دعایی که به وسیله آن بلای دانا از او بدور می‌گردد 3. برادری فقاهتی که اورا در رسیدن به آفریدگار امداد می‌کند». شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد این ماجرا با شمردن خصائص دیگری از امام علی(ع) نیز نقل گردیده‌است: «هر کس پیوسته یا در طول هر نماز به طرف مساجد روان باشد یکى از این هشت چیز را منفعت خواهد توفیق: برادرى که در شیوه خداوند مورد به کار گیری او باشد، دانشى که از مجرب‏هاى علم باشد، آرم محکمى که در شیوه حقّ او را استوار سازد، رحمتى از طرف حقّ که چشم به راه او بوده، واژه و سخنى که او را از بدى باز دارد، شنیدن جمله‏اى که اورا به طریق خیر و نجات راهنمایى کند، گناهى را از خوف معبود رخنه‌ نماید، و یا آن‌که از سر شرم ساری و حیا گناهى را رخنه‌ کند. [این فایده ها همگی در رفتن به مسجد میباشد]»
امام درستگو(ع) فرمود: «نشستن مؤمن در مسجد مانند جهاد کردنش مى‏باشد».
علاوه بر این، شخص مؤمن قادر است از حضور در مسجد که پروردگار آن‌را به خود نسبت داده میباشد لذّت معنوی ببرد و طبیعی میباشد که این نوع نگاه چه آثار مثبتی را بر روان بشر خواهد گذاشت،مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد امام علی(ع) می‌فرماید: «نشستن در مسجد برای من بهتر از نشستن در بهشت میباشد؛ زیرا در فردوس نفس من راضی خواهد بود و در مسجد، رضایت آفریدگار من خواهد بود».
ب. اثرات اجتماعی
اثرات فردی حضور در مسجد خود می تواند، تاثیرات اجتماعی مهمی را به وجود آورد و وقتی فرد، بهره‌هایی را از مسجد به دست آورد، طبیعی می‌باشد که میتواند در اجتماع مؤثر و کارآمد باشد.آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد  خلال این جاری ساختن گونه های عبادت‌های جمعی در مسجد می تواند، وحدت و اتحاد بخش اعظمی را برای مسلمان‌ها به وجود آورد؛ یکی از علت‌های تأکید بسیار اسلام بر جماعت، همین گزینه بوده که بتواند اتحاد و یکدلی را برای مسلمانان پدید آورد.
2. مسجد؛ پایگاهی برای عمل‌های اجتماعی
مسجد از همان اولِ قدرت دریافت کردن اسلام، دارای حساسیت و قیمت بسیار بالایی بوده می باشد و به همین جهت بر راز گزینش محلی برای ایجاد کرد مسجد، اعتنا و حساسیت بجایی صرف شد.رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد  اما پس از تشکیل داد مسجد، آن‌جا تبدیل به ناحیه‌ای کلیدی برای امور روزانه گردید؛ مسجد محلی برای شور کردن و اتخاذ تصمیمات مهم و کلیدی بود. مسجد محلی برای جاری ساختن خطبه‌های اصلی سیاسی بود و در صورتیکه نیاز به اظهار‌کرد‌وگوی نبی با دیگر افراد بود، این ذکر کرد‌وگو در مسجد انجام می شد.
مسجد همچنین محلی برای اعمال مسائل فقاهتی بود و در سال‌های پس از رسول که بحث‌های دینی رونق دو چندان گرفته بودند، مسجد محل مهم اجتماع پژوهشگران و اعمال گفت و گو‌های مختلف و مناظرات اساسی، بوده میباشد.
طبیعی هست که این نگاه به مسجد قادر است بار معنویت و تقید به امور مذهبی را در انسان زنده نگه داراست و برای ایفا اموری از این دست، انسان‌ها، آفریدگار را بیشتر در لحاظ داشته باشد.
در خاتمه تذکر این نکته ضروری میباشد که امروزه و با شکل‌گیری رفاه در امور مختلف زندگی، در حق مسجد از آن نقشی که باید داشته باشد و سزاوار آن هست، اجحاف شده و حتی برای اجرا عبادات روزمره نیز به اندازه کافی بدان دقت نمی شود، که این فرمان ضرورت توجه و اعتنا مؤمنان را می‌طلبد و بایستی دقت داشت؛ همان‌گونه که برآوردن حق مسجد اثرات مثبتی بر انسان خواهد داشت، ادا نکردن حق مسجد نیز قادر است تاثیرات منفی بر بشر بگذارد. جابر می‌گوید: شنیدم پیامبر پروردگار می‌فرمود: «روز قیامت سه چیز به عرصه محشر مى‏آیند و شکایت مى‏کنند؛ قرآن، مسجد و خویشان نبی؛ قرآن عرض حالش این است که پروردگارا منرا بسوزاندند و پاره پاره کردند. مسجد می‌گوید پروردگارا! مرا تعطیل کردند و حقم را ضایع ساختند. عترت فرستاده می گویند: پروردگارا! ما‌را کشتند و راندند و آواره کردند. این هنگام من به دو زانو مى‏نشینم تا بخشید این سه را از دشمنانشان بستانم. خداى جل جلاله مرا میفرماید: که به دادستانى این سه من خود سزاوارترم».

هنگامی که هارون مرد، قرار بود آغاز امین و آن‌گاه مأمون به خلافت رسد.در آن مجال مأمون در خراسان بود.به ندرت دربین دو اخوی اختلاف به زمین خورد و در غایت، مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد در جنگی که درگرفت، در سال 193 امین کشته شد.مأمون که متکی به عرب ها و ایرانی های مقیم کشور‌ایران بود آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد ، راءس حکومت را در مرو قرار اعطا کرد.صحیح در همین سالها کودتا هایی از سوی علویان به وقوع پیوست

تفصیل حالی مختصر

مخلوق الله ابوالعباس مأمون به سال 170 در آنشب که عم او هادی بمرد به دنیاآمدن یافت مادرش کنیزکی بود مراجل اسم. بیست و سه ساله بود که هارون رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد او را ولیعهد دوم کرد و ولایت خراسان و دیگر ولایات جمهوری اسلامی ایران را تا همدان بدو سپرد بعداز مرگ هارون امین عهد و پیمان بابا را باخت و در پیکار با اخوی کشته شد و خلافت به مأمون رسید.

مأمون در ری بود که شغل خلافت او سرگرفت شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد و تا سال 204 به خراسان بود سپس به بغداد آمد.

اختلاف امین و مأمون
هارون در سال های نهایی قدمت خود مشقت بار در تامل اختلاف این دو اخوی بود.به قصه، دینوری، هارون از لهجه موسی بن جعفر ع پیشگویی خاصی درباره اختلاف این دو اخوی شنیده بود.به جهت همین نگرانی وقتی که به خراسان می‌رفت، توشه دیگر برای مأمون از کلیه شخصیت های لشکری و کشوری بیعت گرفت، تا مبادا امین مشکلی برای وی تولید نماید.این تأکیدهای هارون، بعد ها به عایدی مأمون به انتها رسید.چون اکثری از افرادی که دارای مسئولیت به اصل بیعت بودند، حاضر به اطاعت از امین در مخالفت با مأمون نشدند.

حتی قبل از آن که هارون بمیرد، امین به دنبال جذب شخصیت های اصلی به عنوان مثال فضل و ادب بن ربیع وزیر هارون برای خلع مأمون بود.اندکی بعداز مرگ هارون، شغل دور از شوخی تری شد.البته ازآنجاکه مأمون در مرو و امین در بغداد بود، دایره اختلاف به آرامی گسترد.ادب بن ربیع در کنار امین و علیه مأمون همت می‌کرد، اما فضل و ادب بن راحت، دستیار مأمون در جهت عکس او می‌کوشید .پر‌نور بود که سرپیچی از سوی امین میباشد و او نمی بایست مطابق اصول پذیرفته گردیده در بیعت، تلاشی در جهت مقدم داشتن فرزندش موسی بر مأمون و در غایت خلع برادرش از خلافت شکل دهد.امین کوشش فراوانی کرد تا مسأله را به آرامی آحاد نماید، ولی مأمون که مشاوران قدرتمندی داشت و از امان خراسانیان هم بهره مند بود، از پذیرفتن خواست امین سرباز زد.از سال 195 به طور رسمی اسم مأمون از خطبه ها و سکه ها حذف و اسم موسی فرزند امین مکان آن گردهمایی.به موازات دو وزیر، که از قضا اسم هر دو فضل و ادب بود، دو فرمانده نظامی از دو سوی رو در روی هم قرار گرفتند: یکی از علی بن عیسی بن ماهان بود که باید از سوی امین به خراسان رفته آن حیطه را تصرف نماید، دیگری، طاهر بن حسین پر اسم و رسم به ذو الیمینین بود که باید منش را بر او حایل میکرد.

متونی که در این زمینه به دست ما رسیده آن قدر زیاد میباشد مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد که به حد تواتر رسیده. ابوالفرج می نویسد: «. . . مامون، فضل و ادب و حسن، فرزندان سهل و آسان، را نزد علی بن موسی(ع) روانه کرد. وی به او رده ولیعهدی را توصیه کردند، البته وی نپذیرفت - آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد آن‌ها پیوسته سفارش خویش را تکرار کردند و امام همچنان از پذیرفتنش ابا می‌کرد، تا یکی‌از آن دو نفر گویش به ارعاب گشود، دیگری نیز اعلام کرد، بخدا قسم و سوگند که مامون من را امر داده تا گردنت را بزنم در حالتی‌که با خواست وی مخالفت کنی ». (6)

بعضی دیگر اینگونه آورده اند که مامون به امام(ع) خاطرنشان کرد: رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد ای فرزند نبی پروردگار، اینکه از پدران خویش قصه مسموم شدن خویش را ماجرا میکنی، آیا می‌خواهی با این عذر جان خویش را از بدن دردادن به‌این عمل سهل و آسان سازی و می‌خواهی که عموم ترا خداترس در جهان بشناسند؟

امام رضا جواب بخشید: بخدا قسم، از روزی که وی من را آفریده هیچ گاه لاف نگفته ام، و خیر بخاطر عالم تقوا در جهان را پیشه کرده ام، و درضمن میدانم که خواسته شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد تو چیست و تو براستی چه از اینجانب می‌خواهی.

- چه میخواهم؟

- آیا چنانچه راست بیان کنم در پناه هستم؟

- بلی در پناه هستی - تو می‌خواهی که عموم بگویند، علی بن موسی از عالم روی گردان وجود ندارد، ولی این دنیاست که بر وی اقبال نکرده. آیا نمی‌بینید که چه‌طور به طمع خلافت، ولیعهدی را پذیرفته.

در اینجا مامون برآشفت و به وی بیان کرد: تو مدام به سیرتکامل ناخوشایندی با اینجانب واکنش می‌کنی، در حالی که ترا از سطوت خویش ایمنی بخشیدم. بخدا قسم، در شرایطی که ولیعهدی را پذیرفتی که هیچ، و گرنه مجبورت خواهم کرد که آن را بپذیری. در شرایطی که گشوده همچنان امتناع بورزی، گردنت را خواهم زد (7).

امام رضا(ع) در جواب ریان که انگیزه پذیرفتن ولیعهدی را پرسیده بود، اظهار کرد:

«. . . معبود می‌داند که چقدر از این شغل بدم می آمد. البته زیرا من‌را بدون چاره کردند که از کشتن یا این که پذیرفتن ولیعهدی یکی از را برگزینم، اینجانب ترجیح دادم که آن را بپذیریم. . . در واقع این بایستگی بود که من‌را به پذیرفتن آن کشانید و اینجانب پایین فشار و اکراه بودم. . » (8)

امام حتی‌در پشت نویس قسم ولیعهدی این نارضایتی خویش و به سامان نرسیدن ولیعهدی خود را بر ملا کرده بود. (9)

سفارش خلافت تا چه حد دور از شوخی بود؟

این توصیه هیچوقت بدون شوخی خلا!

در پیش برایتان گفتیم که مامون در آغاز به امام رضا(ع) توصیه کرد که خلافت را بپذیرد، و این توصیه را بسیار با سماجت هم عرضه می داشت، چه در مدینه و چه در مرو، و آخر و عاقبت حتی امام را به قتل هم انذار کرد، اما هیچوقت موفقیتی به دست نیاورد.